مسح پا (قرآن)مسح پا تا برآمدگی آن، در وضو برای نماز واجب است. ۱ - مقدار واجب مسح پادر وضو مقدار واجب مسح پاها از نوک انگشتان تا برآمدگی روی پا می باشد. یـایها الذین ءامنوا اذا قمتم الی الصلوة فاغسلوا... وامسحوا برءوسکم وارجلکم الی الکعبین...(ای کسانی که ایمان آورده‌اید! هنگامی که به نماز می‌ایستید، صورت و دستها را تا آرنج بشویید! و سر و پاها را تا مفصل (برآمدگی پشت پا) مسح کنید! و اگر جنب باشید، خود را بشویید (و غسل کنید)! و اگر بیمار یا مسافر باشید، یا یکی از شما از محل پستی آمده (قضای حاجت کرده)، یا با زنان تماس گرفته (و آمیزش جنسی کرده‌اید)، و آب (برای غسل یا وضو) نیابید، با خاک پاکی تیمم کنید! و از آن، بر صورت (پیشانی) و دستها بکشید! خداوند نمی‌خواهد مشکلی برای شما ایجاد کند؛ بلکه می‌خواهد شما را پاک سازد و نعمتش را بر شما تمام نماید؛ شاید شکر او را بجا آورید!) ۲ - دستور وضو ساختن۱- حد صورت از طرف طول از رستانگاه مو تا چانه و از طرف عرض آنچه در میان انگشت وسط و ابهام (انگشت شست) قرار می‌گیرد، ذکر شده و این در حقیقت توضیح همان معنایی است که از کلمه" وجه" در عرف فهمیده میشود، زیرا وجه همان قسمتی است که انسان به هنگام برخورد بر دیگری با آن" مواجه" میشود. ۲- حد دست که باید در وضو شسته شود، " تا آرنج" ذکر شده، زیرا مرافق جمع"مرفق" به معنی" آرنج" است، و چون هنگامی گفته شود دست را بشوئید ممکن است به ذهن چنین برسد که دستها را تا مچ بشوئید، زیرا غالبا این مقدار شسته میشود، برای رفع این توهم می‌فرماید: تا آرنج بشوئید (الی المرافق). ۳- کلمه" ب" که در" برؤسکم" می‌باشد طبق صریح بعضی از روایات و تصریح بعضی از اهل لغت به معنی" تبعیض" می‌باشد، یعنی" قسمتی" از سر را مسح کنید که در روایات ما محل آن به یک چهارم پیش سر، محدود شده و باید قسمتی از این یک چهارم هر چند کم باشد با دست مسح کرد- بنا بر این آنچه در میان بعضی از طوائف اهل تسنن معمول است که تمام سر و حتی گوشها را مسح می‌کنند، با مفهوم آیه سازگار نمی‌باشد. ۴- قرار گرفتن" ارجلکم" در کنار" رؤوسکم" گواه بر این است که پاها نیز باید مسح شود نه اینکه آن را بشویند (و اگر ملاحظه می‌کنیم" ارجلکم" بفتح لام قرائت شده بخاطر آن است که عطف بر محل" برؤسکم" است نه عطف بر" وجوهکم"). ۵- کعب در لغت بمعنی برآمدگی پشت پاها و هم بمعنی مفصل یعنی نقطه‌ای که استخوان ساق پا با استخوان کف پا مربوط میشود آمده است «۳». ۳ - پانویس
۴ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۷، ص۵۷، برگرفته از مقاله «مسح پا». |